Bilişim Hukuku
Prada Kararında uzman gerçek dünya ürünleri üreten moda sektöründeki şirketlerin sanal dünyada da moda ürünleri sağlamaya başladığını ve dolayısıyla tüketicilerin artık bu ürünleri ilişkili ürünler olarak algıladığını açıklamıştır. Bir önceki başlık altında verilen örneklerle sınırlı olmayan biçimlerde birçok marka Metaverse’te yerini almaya başlamakta veya en azından bunu hedeflemektedir. Doğal olarak ortaya çıkan ilk soru bu markaların ne şekilde korunabileceğidir. Coca-Cola ise en büyük Metaverse platformlarından birisi olan Decentraland’de kendi ikonik ürünlerini NFT biçiminde sanal giyilebilir malzemeler olarak satan bir alan oluşturmuştur. Belki ebeveyn kontrol uygulamasının kurulmasında yardıma ihtiyacınız vardır, belki de kontrol panelinde bilgiler gözükmüyordur.
- Benzer yaklaşım, son günlerde büyük ses getiren “Bored Ape Yacht Club” isimli NFT koleksiyonuna ilişkin sözleşmede de yer almıştır[26].
- Ancak hak sahiplerinin, her durumda etkin bir koruma sağlayabilmek için söz konusu platformlarda meydana gelen ihlalleri tespit etmesi ve aksiyon almak için takip ve izleme yöntemlerine yatırımlar yapması gerekecektir[29].
- Metaverse’ün markalar ve şirketler bakımından en önemli fonksiyonlarından biri reklam fırsatıdır.
- Sözleşmelerin geleneksel yaklaşımın dışında Metaverse platformlarının özelliklerine göre yeniden şekillenmesi ise kaçınılmaz olup, akıllı sözleşmelerin de sözleşme hükümlerinin uygulanması noktasında sağlayacağı avantajlar nedeniyle daha sık gündeme geleceğini öngörmek zor olmayacaktır.
Yahut gerçek hayatta belirli bir lokasyonda oldukları tespit edilebilir olsa da tüm kişilerin avatarlarını Metaverse ortamında istedikleri şekilde seyahat ettirebilecekleri varsayımında markalar arasında engellenemez bir karıştırma ihtimali de gündeme gelebilir. Tüm bunlar ülkesellik, uygulanacak hukuk ve yargı yetkisine dair birtakım sorunları da beraberinde getirmektedir. Bu sorunların hukuki yahut teknik olarak çözülüp çözülemeyeceğini zaman içinde hep beraber göreceğiz. Esasen USPTO burada klasik anlamda karıştırılma ihtimali kurallarını uygulamıştır ve neticede tanınmış markalar söz konusu olduğunda “gerçek dünya” malları ve hizmetleri ile “dijital dünya” malları ve hizmetlerinin ilişkili olduğu çıkarımını yapmıştır. Söz konusu mal ve hizmetlerin ilişkisine yönelik olarak bu USPTO kararları bize ışık tutsa da, elbette önümüzde tanınmış olmayan ve de farklı sektörden alelade bir marka olduğunda, karıştırılma ihtimaline ilişkin yapılacak değerlendirmenin ne şekilde olacağı hala bir merak konusudur. Mükemmel bir web filtresi ve zaman yönetimi araçlarına sahip bir ebeveyn kontrolü uygulaması arıyorsanız, Qustodio ideal bir seçim. Müşteri hizmetlerine e-posta yolladıktan sonra paramı hiç sorun yaşamadan geri alabildim.
Türkiye’de halihazırda Metaverse platformlarında markalarını kullanmaya başlayan firmaların sayısı ve kullanım alanları tam olarak bilinmemektedir. Bu nedenle, esasen çok farklı sektörlerde faaliyet gösteren firmalar dahi, Metaverse’te kullanım için markalarını öncelikle 9. Dolayısıyla, ilgili sınıflarda markalarını önceden tescil ettirmemiş, ancak Metaverse nedeniyle bu sınıflarda markalarını tescil ettirmesi gerekecek firmalar, markalarının bu sınıflarda tescile uygunluğunu araştırmalı ve detaylı bir ön inceleme yapmalı veya yaptırmalıdır. Metaverse’te kullanıcıların karşı karşıya olacağı ürünler, gerçek olmayan sanal ürünler (virtual products) olacaktır. Bilgiye sınırsızca ulaşabilme, çocuklar için fazlasıyla zararlı olabilmektedir. Yaşına uygun olmayan sitelere girmeyecek “terbiyeli bir çocuğunuz” olsa bile, internette kiminle konuşacağını nereden bilebilirsiniz ki? Belki internette sataşanlar vardır ve hatta daha da kötüsü, internette bir sapığın hedefi olmuştur. En iyi ebeveyn denetimi uygulamaları sayesinde bu gibi stresli durumları geç olmadan fark edebilir ve hatta çocuğunuzu internetteki tehlikelere karşı koruyabilirsiniz. Gerçek zamanlı uyarıların bir diğer avantajı, çocuklar bir uygulama ya siteye giriş izni istediğinde ortaya çıkar. İsteklerini anında kabul etme ya da reddedebilme, sizin üzerindeki stresi ve belirsizliği kaldırmış olur.
Nitekim yukarıda da belirtildiği üzere çoğu kişi gerçek evren ile sanal evren arasında kesin bir çizgi olduğu ve gerçek yaşantımızda geçerli kuralların sanal ortamda geçerli olmayacağı yanılgısına düşmektedir. Bu yanılgının esasen geleneksel yargı ve kolluk mercilerinin sanal ve yeni gelişen mecralara hızlıca adapte olamaması sebebiyle gözden kaçan hukuka aykırılıklardan kaynaklandığı düşünülmektedir. Ancak daha önce de belirtildiği gibi hukuka aykırılıkların henüz fark edilmiyor olması “hukuka aykırılığın varlığı” gerçeğini ortadan kaldırmamaktadır. Bu kapsamda Metaverse’te de klasik internette olduğu gibi “Üçüncü Kişilerin Fikri Mülkiyet Haklarına”, “Üçüncü Kişilerin Kişilik Haklarına” ve reklam yaparken veya proje geliştirirken halihazırda varolan “Regülasyona Uyum” konularına dikkat edilmesi gerekmektedir. Özellikle oyunlaştırma usulüyle tanıtım yapılan kampanyalarda oyunun içeriği, bunun “kumar” olarak nitelendirilip nitelendirilmeyeceği hususu özellikle önem kazanmaktadır.
Ancak çocuklarınız Google ya da Bing yerine DuckDuckGo ya da StartPage’i tercih ediyorsa, arama sonuçlarını göremeyeceksiniz demektir. Ben Norton Family’yi ilk kez test ettiğimde fazlasıyla hayal kırıklığına uğramıştım çünkü bir Norton programından çok daha fazlasını bekliyordum. Neyse ki yakın zamanda gelen bir güncellemeden sonra hataların birçoğu düzeltildi ve şu an gönül rahatlığıyla en iyi 10 listeme koyabiliyorum. Bu özelliği kullandığınızda çocuğa bir uyarı gidiyor ve bu mesaja tıkladıklarında da bulundukları konumu harita üzerinden görebiliyorsunuz. Mobicip, kurulum sırasında cihazın konum bilgilerine erişim izni istiyor. Canlı konum takibi ve geofence özellikleri için bu izni vermeniz gerekiyor. Mobicip’e bağlandığınızda, çocuğunuzun tam konumunu cihazın GPS verileri sayesinde sürekli olarak görebiliyorsunuz. Bir diğer kullanışlı özellik olan geofence sayesinde, çocuğun belirli bir bölgeye varması ya da oradan ayrılması durumunda uyarı mesajı alıyorsunuz. Ben, oğlumun her gün okula gittiğinden emin olmak için okulun bulunduğu bölgenin konumunu girdim. Hala gelişmekte olan Metaverse’ün oluşma sürecinde ise kanaatimce geçerliğini koruyan hukuki sorulara karşı olabildiğince mevcut mevzuatın somut olaylara uygulanmaya çalışılması, boşluk olduğu konusunda şüphe olan hususlar için ise özel regülasyon çalışmalarının ivedilikle tamamlanması gerekmektedir. Ancak bu çalışmalar tamamlanana kadar Metaverse platformlarının da iç regülasyonlarını düzenlemesi ve bunun için tüm paydaşlar arasında doğru iletişim kurulması da olmazsa olmazdır.
Psikolog tavsiyesi üzerine çocuğun yaşına göre hazırlanmış kullanım programı ve günlük ekran süreleri otomatik olarak karşınıza çıkıyor. Sayfa dolmadan içerik ve görselleri tarıyor olmasına rağmen sayfa yüklenme sürelerinde bariz bir yavaşlamayla karşılaşmadım. Filtrenin 30 kategorisi var ve her birine “izin ver”, “engelle” ya da “uyar” komutlarını ekleyebiliyorsunuz. Uyar komutuyla çocuklara sayfanın uygunsuz olabileceğine dair bir uyarı geliyor ama isterlerse siteye devam edebiliyorlar. IPR Gezgini’ni sağ menüde yer alan e-posta ile takip et butonunu kullanarak takip edebilirsiniz. Bu yolla, IPR Gezgini’nin arama motorlarında üst sıralarda yer almasına ve dolayısıyla, daha fazla sayıda ilgilinin siteden faydalanmasına yardımcı olacaksınız.IPR Gezgini’ni çevrenizle paylaşırsanız ulaşabildiğimiz kişi sayısının artmasında bize yardımcı olursunuz.İlginizden dolayı teşekkürler. Siteyi takip etmek ve yeni yazıları e-postayla almak için e-posta adresinizi giriniz. Elbette konu yepyeni bir konu olduğu için bir düşüncenin diğerinden daha doğru olduğunu iddia edebilmek şu aşamada mümkün değil. Bu sebeple yazı içerisindeki tespit ve değerlendirmelerin de şahsi düşüncelerimden ileri gitmediğini ve her türlü ekleme ve tartışmaya da açık olduğunu belirtmek isterim. Gelecek yıllarda, önce ABD’den, devamında muhtemelen Avrupa Birliği’nden ve ulusal mahkemelerimizden gelecek yargı kararları Metaverse’te marka, telif hakları ve diğer fikri haklara ilişkin ihlallerin ne şekilde değerlendirilmesi gerektiğine ışık tutacaktır.
Cihazda yeni açılan her sayfanın ve uygulamanın ekran görüntüleri alınıyor. Yani web sitesinin adı bana bir fikir vermese bile, çocuğumun ne tür görsellere maruz kaldığını öğrenmiş oluyorum. Bu ayarları, ailemin günlük programına göre yapmaya çalıştım ve günlük kullanım limiti belirledim. Farklı program türlerine alışmak birkaç günümü aldı ama bu ayarları yaptıktan sonra söz konusu bölüme tekrar bakmak zorunda kalmadım. Metaverse’ün markalar ve şirketler bakımından en önemli fonksiyonlarından biri reklam fırsatıdır. Yukarıda da işaret edildiği üzere, kanaatimce içerik olarak uygun düştüğü ölçüde tüm hukuk kurallarının Metaverse’te de uygulama alanı bulunmaktadır. Metaverse platformlarında kullanım amaçlı marka tescil başvurularının ülkemizde de artan bir hızla yapılacağı kanaatimizce açıktır. Bunun başlıca nedeni de Metaverse platformlarında marka hakkı ihlallerini ve yetkisiz kullanımları engelleme amacı olacaktır. Metaverse, tanımlanabilir sınırlar olmaksızın platformdan platforma geçiş potansiyeline sahip bir sanal ortamdır. Bu özelliği sebebiyle doğası gereği devir veya lisansa konu hakkı Metaverse özelinde belirli bir bölge ile sınırlamak mümkün olmayabileceği gibi, sözleşmelerin platform bazında sınırları, alt platformları veya diğer bölgeleri tanımlayacak ve kapsama alacak şekilde adapte edilmesi gerekecektir[19]. Konu internetteki çocuk güvenliği olunca bir-iki saat bile çok çok uzun bir süredir Şüpheli kişilerle konuşmak olsun ya da yasakladığınız mostbet güncel giriş ziyaret etmeye çalışma olsun, ben bir ebeveyn olarak tüm uyarıların cep telefonuma gerçek zamanlı olarak gönderilmesini isterim.
Görüldüğü üzere Metaverse, aslında internetin geldiği noktada sosyal medya gibi yeni bir sanal “kamusal alan”dır. Bu sebeple, halihazırda, uygun düştüğü ölçüde, gerçek hayattaki vakıalar için yapılan düzenlemelerin ve internete ve/veya sosyal medyaya ilişkin olarak getirilen özel düzenlemelerin Metaverse’te de geçerliğini koruyacağını belirtmek mümkündür. Ancak Metaverse açısından hiçbir yeni düzenlemeye ihtiyaç duyulmayacağını söylemek de mümkün değildir. Zira Metaverse’le hayatımıza giren yahut kullanım alanı genişleyen teknolojik yeniliklerin irdelenmesi gereken birçok yeni hukuki mesele ortaya çıkardığı da şüphesizdir. Başka bir deyişle USPTO moda sektöründeki lider şirketlerin tanınmış markaları yönünden “gerçek dünya” malları ve hizmetleri için olan tescillerinin metaverseteki dijital mal ve hizmetler üzerinde icra edilebilir nitelikte olduğuna karar vermiştir. Sınıfta “perakende mağaza hizmetlerini” geniş bir ifade ile kapsadığını ve bu hizmet grubunun başvuru kapsamında yer alan dijital malları ve hizmetleri de kapsayacak şekilde yorumlanması gerektiğini ifade etmiştir. Benzer yaklaşım, son günlerde büyük ses getiren “Bored Ape Yacht Club” isimli NFT koleksiyonuna ilişkin sözleşmede de yer almıştır[26]. Bu derece geniş koleksiyonlarda lisans veya devralanın kullanımın sınırlarını ihlal edip etmediğinin takip ve tespit zorluğu karşısında hakların tümden devrinin tercih edilmiş olması da mümkündür. Buna karşın örneğin Adidas, “Into the Metaverse” isimli koleksiyonda NFT’ye bağlı eserin hak sahipliğini koruyarak NFT alıcılarına eserin yalnızca belirli amaçlar için sergileme hakkını içeren sınırlı, geri alınabilir ve münhasır olmayan bir lisans tanımıştır[27]. Ben bir sürü ücretsiz ebeveyn kontrol uygulamasını test ettim ve hiçbiri en iyi 10 listeme giremedi. Ücretsiz uygulamalardaki özellikler daha sonra ücretli versiyonuna geçiş yapasınız diye genellikle fazlasıyla sınırlı olur. Eğer bir uygulama gerçekten ücretsizse, işte o zaman abonelik fiyatı almadan işleri çekip çevirmeyi başaran şirketin asıl amacını sorgularım.
Uygulamanın yüklenmesi ve çalışmaya başlaması birkaç dakika bile sürmüyor. Eğer Bark Google Play mağazasında olsaydı, bazı özelliklerinden feragat etmek zorunda kalacaktı. İndirme süreci gayet basitti ve kurulum da yalnızca birkaç dakikamı aldı. Diğer yandan şimdiye kadarki tecrübeler devletlerin de Metaverse’te meydana gelen eylemleri kontrol edebilmek yahut bunu kolaylaştırabilmek adına Metaverse platformlarına çeşitli yükümlülükler yükleyeceğini göstermektedir. Her ne kadar bunların da bir kısmının kendilerini ortaya koymaksızın internette var olacakları iddia edilebilirse de halihazırda “dark web” gerçeğiyle karşı karşıya olduğumuzun da unutulmaması gerekiyor. Bir yandan Metaverse’ün temel taşları olduğu düşünülen https://casinom-hub.com/ ve yazılımlara ilgi bu kadar yüksekken işin donanım tarafıysa biraz daha sorunlu. Zira Metaverse’e giriş için ihtiyaç duyulacağı ifade edilen teknolojilere erişim henüz herkes için pek mümkün değil. Zira gözlük setleri 300 USD’den başlıyor ve Türkiye’deki internet alt yapısının da Metaverse’ü destekleyebilmek için henüz tam olarak yeterli gelişmişlikte olmadığı ifade ediliyor. Metaverse kavramı ilk olarak 90’ların başında, Yazar Neal Stephenson’ın 1992 yılında yayımladığı “Snow Crash” adlı bilimkurgu romanı ile karşımıza çıkıyor. 2011 yılında ise 2018 yılında Steven Spielberg tarafından beyaz perdeye uyarlanan ve oldukça ses getiren “Ready Player One” filminin kaynak kitabında Yazar Ernest Cline tarafından bu dünyaya dikkat çekiliyor.